تاناتوفوبیا، ترس شدید از مرگ یا فرآیند مردن، نوعی از فوبیای خاص است که می تواند تأثیر قابل توجهی بر زندگی فرد داشته باشد. علائم آن ممکن است هنگام فکر کردن به مرگ، هنگام مواجهه با مرگ یکی از عزیزان یا زمانی که با مکان‌ها، موقعیت‌ها، افراد یا اشیاء محرکی روبرو می‌شوید، رخ دهد.
ریشه واژه تاناتوفوبیا به معنای هراس از مرگ به زبان یونانی باز می گردد که در زبان یونانی “تاناتوس/ Thanatos ” به معنای مرگ و “فوبوس/ phobos ” به معنای هراس یا ترس است.
تصور میشود که بین 3 تا 10 درصد افراد واکنش ترس بالاتر از حد متوسط را در رابطه با مرگ و مردن تجربه میکنند. با این حال، مشخص نیست که چه تعداد از این افراد واقعاً دچار تاناتوفوبیا هستند.
تاناتوفوبیا چیست؟
تاناتوفوبیا یک ترس شدید و طاقت فرسا از مرگ یا فرآیند مرگ است. ممکن است فرد مبتلا به تاناتوفوبیا از مرگ خود و عزیزانش بترسد. تاناتوفوبیا که گاهی به آن اضطراب مرگ نیز گفته می شود، با احساسات شدید، طاقت فرسا و مداوم ترس، اضطراب، وحشت یا ترس در هنگام فکر کردن به مرگ یا مردن مشخص می شود.
اگرچه بسیاری از مردم از مرگ می ترسند، اما این موضوع بر زندگی روزمره آنها تأثیر نمی گذارد. درعوض، ممکن است گهگاه به آن فکر کنند. اما فرد مبتلا به تاناتوفوبیا چنان ترس شدیدی از مرگ دارد که می تواند بر زندگی روزمره وی و حتی بر حرکات و رفتار آنها تأثیر بگذارد و در نتیجه از انجام هر رفتاری که به نظر، خطرناک است بترسد.
در برخی موارد، تاناتوفوبیا یک فرد می تواند آنقدر شدید باشد که باعث شود از ترک خانه خودداری کند. یک فرد مبتلا به تاناتوفوبیا ممکن است حتی در شرایطی که خطر مرگ پایین است از مرگ بترسد.
برای طبقه بندی شدن به عنوان فوبیا، این ترس از مرگ باید شامل موارد زیر باشد:
- احساس ترس شدید، وحشت یا اضطراب هنگام مواجهه با مرگ یا مردن یا هنگام فکر کردن به مرگ یا مردن.
- احساس ترس، وحشت یا اضطراب که کنترل یا مدیریت آن دشوار است.
- درگیر شدن در رفتارهای اجتنابی یا تجربه تداخل با فعالیت های روزمره، برای مثال، عدم شرکت در فعالیت هایی که به نظر شما خطرناک یا خطرناک است یا می تواند بر سلامت یا رفاه شما تأثیر بگذارد.
هنگام فکر کردن به مردن، اضطراب یا نگرانی پیش‌بینی‌کننده را تجربه می‌کنید.
تاناتوفوبیا اغلب شامل ترس از موارد زیر است:
موقعیت ها یا مکان هایی که می تواند منجر به مرگ شود:
فرد مبتلا به تاناتوفوبیا ممکن است از موقعیت‌ها یا مکان‌هایی که به نظر او خطرناک است و فکر می‌کند می‌تواند باعث مرگ او شود، اجتناب کند. به عنوان مثال، آنها ممکن است به دلیل ترس از قرار گرفتن در معرض بیماری یا بیماری از بیمارستان ها بترسند یا در صورت غرق شدن در دریا از شنا کردن خودداری کنند.
مردم
ترس از افراد می تواند به چندین چیز مرتبط باشد.
مانند:
– ترس از نزدیک شدن به افراد دیگر و ابتلا به بیماری.
– ترس از مواجهه با یک قاتل .
– ترس از اینکه شخص دیگری به طور تصادفی آنها را بکشد.
– ترس از مشاهده مرگ شخص دیگری.
حیوانات
برخی از افراد مبتلا به تاناتوفوبیا از حیوانات می ترسند زیرا فکر میکنند حیوانات تهدیدی بر سلامت و ایمنی آنها هستند.
ترسی که آنها در رابطه با حیوانات تجربه می کنند می تواند شامل موارد زیر باشد:
– ترس از حمله یا گاز گرفتن حیوان.
– ترس از انتشار بیماری، ویروس یا آلوده کردن آنها توسط حیوان.
– ترس از کشته شدن تصادفی، مثلاً هنگام اسب سواری.
اشیا
فرد مبتلا به تاناتوفوبیا می تواند در رابطه با اشیایی که به نظر آنها خطرناک هستند، ترس را تجربه کند. این می‌تواند شامل اشیایی باشد که معمولاً خطرناک تلقی می‌شوند، مانند تفنگ و چاقو و اشیایی که معمولاً خطر آفرین نیستند یا در زندگی روزمره بسیار رایج هستند. به عنوان مثال، ممکن است شخصی از گیاهان، در صورت مسموم شدن، از تابلوهای بزرگ، در صورت افتادن بر روی آنها، و از خودروها، در صورت برخورد با اتومبیل یا تصادف اتومبیل، بترسد.
آلودگی
برخی از افراد مبتلا به تاناتوفوبیا نیز دچار میسوفوبیا (ترس از کثیفی) نیز می‌شوند. آنها ممکن است ترس داشته باشند که در معرض میکروب ها، باکتری ها یا ویروس هایی قرار بگیرند که می توانند آنها را آلوده کنند و ممکن است از هر مکان، موقعیت، اشیاء یا افرادی که می توانند آنها را آلوده کنند اجتناب کنند. این ترس می تواند آنقدر شدید شود که فرد دچار آگورافوبیا، ترس شدید از ترک خانه یا سایر محیط های امن شود.
خرافات یا داستان ها
یک فرد مبتلا به تاناتوفوبیا می تواند به خرافات تبدیل شود یا از خرافاتی که شامل مرگ می شود بترسد. به عنوان مثال، آنها ممکن است بر این باور باشند که حضور کلاغ ها نشانه های بدی هستند، بنابراین سعی کنید از آنها دوری کنید، ممکن است هرگز دمپایی یا کفش را وارونه رها نکنند. خرافات می توانند بخشی از زندگی فرد را دربر بگیرند شوند طوریکه منجر به رفتارهای اجباری و اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) شوند.
تاناتوفوبیا اغلب با سایر فوبیاها مرتبط است و ممکن است همزمان با آنها رخ دهد، مانند:
- آگورافوبیا: ترس شدید از ترک محیط‌های امن (مانند خانه) یا از بودن در جایی که فرار ممکن نباشد.
- کلاستروفوبیا: ترس شدید از فضاهای بسته یا شلوغ.
- نوزوکوم فوبیا: ترس شدید از بیمارستان.
- هموفوبیا: ترس شدید از خون.
- لَتروفوبیا : ترس شدید از پزشکان.
- زوفوبیا: ترس شدید از حیوانات.
- آیکموفوبیا: ترس شدید از سوزن و اشیاء نوک تیز.
- نکروفوبیا: ترس شدید از چیزهای مرده یا چیزهایی که با مرگ مرتبط هستند.
- فاسموفوبیا: ترس شدید از ارواح.
تاناتوفوبیا چقدر شایع است؟
آمار دقیقی وجود ندارد که نشان دهد چند نفر از آناتوفوبیا تجربه می کنند. مانند سایر فوبیاها، بسیاری از افراد مبتلا به تاناتوفوبیا هرگز علائم خود را گزارش نمی کنند یا به دنبال تشخیص نیستند، و این امر تعیین میزان شیوع این فوبیا را دشوار می کند.
مطالعات تخمین می‌زند که بین 3 تا 10 درصد از مردم گزارش می‌دهند که معتقدند در مقایسه با دیگران بیشتر مضطرب هستند و از مرگ می‌ترسند. این آمار معادل بین 2 میلیون تا 6.7 میلیون نفر است.
به نظر می رسد موارد تاناتوفوبیا پس از همه گیری کووید-19 که میلیون ها نفر در سراسر جهان جان خود را از دست داده اند، در حال افزایش است.
چه کسانی در معرض خطر تاناتوفوبیا هستند؟
اگرچه هر کسی ممکن است به تاناتوفوبیا مبتلا شود و فوبیا در افراد با هر سنی تشخیص داده می شود، عوامل خطر خاصی وجود دارد که می تواند احتمال ابتلا به این فوبیا را افزایش دهد.
این خطرها شامل:
– تشخیص بیماری جدی، تهدید کننده یا محدود کننده زندگی یا به طور کلی وضعیت نامناسب.
– داشتن خانواده یا دوستان نزدیک که به شدت بیمار، مسن یا در حال مرگ هستند یا به تازگی فوت کرده اند.
– نداشتن اعتقادات مذهبی، مثلاً عدم اعتقاد به بهشت، آخرت یا تناسخ.
– کار در حرفه ای که در آن به طور مرتب افرادی را می بینید که به شیوه ای آسیب زا، خشونت آمیز، دردناک یا ناراحت کننده می میرند.
– فقدان حمایت اجتماعی یا خانواده و دوستان نزدیک.
– احساس نارضایتی یا پشیمانی از زندگی خود.
– داشتن فوبیای مرتبط دیگر، مانند نکروفوبیا یا نوزوکوم فوبیا.
– داشتن یکی از اعضای نزدیک خانواده، مانند والدین یا خواهر و برادر، مبتلا به تاناتوفوبیا.
– قرار گرفتن در معرض ترس از مرگ در دوران کودکی یا نوجوانی.
– داشتن سابقه افسردگی، حملات پانیک، اختلالات یا اضطراب.
– داشتن یا مشاهده یک تجربه منفی یا آسیب زا در رابطه با مرگ.
تحقیقات نشان می‌دهد که معمولاً تاناتوفوبیا بسته به سن فرد به روش‌های متفاوتی بروز می‌کند. افراد مسن معمولاً از روند مرگ می ترسند در حالی که جوانان معمولاً از خود مرگ می ترسند.
چگونه با تاناتوفوبیا مقابله کنیم؟
بسیاری از افراد مبتلا به تاناتوفوبیا فکر می کنند که بهترین راه برای مقابله با فوبیای خود، اجتناب از محرک‌های آن است.
با این حال، از آنجایی که مرگ یک شیء، مکان یا فرد نیست، محرک‌های شما می‌توانند گسترده و متنوع باشند و برای یک فرد با تاناتوفوبیا، دوری از محرک‌های آن نسبت به یک فرد یک نوع دیگری از فوبیا را دارد؛ بسیار دشوارتر است. به دلیل اینکه محرک‌های تاناتوفوبیا می‌توانند بسیار متنوع باشند، ممکن است در زمان‌های غیرمنتظره علائم را تجربه کنید که رفتارهای اجتنابی را بعید می‌سازد که مؤثر واقع شوند.
راهکارهای مقابله‌ای خاصی وجود دارد که می‌توانید آنها را اجرا کنید، هم در مدت کوتاه و هم در مدت بلند، که می‌تواند فراوانی و شدت علائم شما را کاهش داده و تأثیر منفی فوبیای شما بر زندگی‌تان را کم کند.
تاناتوفوبیا علل احتمالی زیادی دارد. افراد مختلف تجربیات متفاوتی از آنچه که باعث ایجاد فوبیا شده است دارند. ممکن است فوبیای شما یک علت واضح داشته باشد یا عوامل متعددی در ایجاد تاناتوفوبیا در شما نقش داشته باشد.
در برخی افراد تشخیص دقیق علت ایجاد فوبیا دشوار است. با این حال، آگاهی از منشأ فوبیای خود می تواند به شما کمک کند تا به علت اصلی و هر گونه فرآیند فکری منفی یا احساسی که به شروع اولیه فوبیا منجر میشود، رسیدگی کنید، و درمان فوبیا را آسانتر می سازد.
تاناتوفوبیا چگونه تشخیص داده می شود؟
بسیاری از مردم هنگام فکر کردن به مرگ یا مردن یا فکر کردن به مردی که دوستشان دارند، ترس یا اضطراب را تجربه می کنند. از آنجایی که معانی منفی اغلب به مرگ وصل می شود و بسیاری از مردم افکار و احساسات منفی را در رابطه با مرگ تجربه می کنند، تشخیص اینکه آیا افکار، احساسات و علائمی که تجربه می کنید طبیعی هستند یا اینکه به عنوان تاناتوفوبیا واجد شرایط هستند می تواند دشوار باشد.
اگر الگوهای منفی افکار، ترس، اضطراب یا هراس را تجربه می کنید، یا ترس شما بسیار زیاد و نامتناسب است، ممکن است دچار تاناتوفوبیا شده باشید.
تاناتوفوبیا چگونه درمان می شود؟
گزینه های درمانی متعددی برای فرد مبتلا به تاناتوفوبیا وجود دارد. با این حال، همه افراد مبتلا به تاناتوفوبیا به درمان نیاز ندارند. اگر علائم شما خفیف است، استراتژی های مقابله ای موفق زیادی قابل اجرا هستند. همچنین اگر فوبیای شما بر زندگی روزمره و رفاه شما تأثیر نمی گذارد، ممکن است نیازی به درمان رسمی نداشته باشید.
با این حال، اگر ترس شما از مرگ یا مردن منجر به رفتارهای اجتنابی شود، باعث ناراحتی شما شود، بر زندگی و رفاه شما تأثیر بگذارد، یا علائم شما به طور مکرر رخ دهد، ممکن است درمان توصیه شود.
رایج ترین گزینه های درمانی برای تاناتوفوبیا عبارتند از:
درمان شناختی رفتاری:
درمان شناختی رفتاری (CBT) با هدف تغییر الگوهای منفی افکار و احساسات و رفتارهای مرتبط با مرگ و مردن است. CBT می تواند به شما کمک کند تا به هر گونه باور غیرواقع بینانه ای که در مورد مرگ یا روند مردن دارید رسیدگی کنید.
درمان از طریق مواجهه:
مواجهه درمانی، که به عنوان حساسیت زدایی سیستماتیک نیز شناخته می شود، شامل قرار گرفتن تدریجی شما در معرض افکار، مکان ها، اشیاء و موقعیت هایی است که فوبیای شما را در یک محیط امن و کنترل شده ایجاد می کند. هدف این است که واکنش های ترس و اضطراب خود را کاهش دهید تا بتوانید در نهایت به مرگ فکر کنید یا با محرک های قبلی بدون تجربه علائم روبرو شوید.
هیپنوتیزم درمانی:
هیپنوتیزم درمانی از ترکیبی از تکنیک های آرام سازی هدایت شده و توجه متمرکز استفاده می کند. این به شما کمک می کند تا علت یا علل اصلی فوبیا و محرک های رایج خود را شناسایی کنید تا الگوهای فکری خود و هر گونه احساس منفی که در مورد مرگ و روند مرگ دارید تغییر دهید.
دارو:
معمولاً برای تاناتوفوبیا و سایر فوبیاها دارو تجویز نمی شود، زیرا اغلب در درمان فوبیا چندان مؤثر نیست. با این حال، در صورت تجربه سایر شرایط سلامت روان، مانند اضطراب یا افسردگی یا مدیریت علائم خود در یک موقعیت خاص، ممکن است برای شما دارو تجویز شود.
منابع:
https://my.clevelandclinic.org/
در مورد فازموفوبیا هم بدانید.
